Mahalia Jackson – Down by the riverside

Nina Simone – Four women

თანამოსასმენი

(როგორც ჩემს მეგობარს უყვარს ხოლმე თქმა)²

ჰოდა, როგორც ფოლკნერი ამბობდა, სამყაროსეული დრო ჩვენი (ადამიანური) თვალისთვის სამი მთავარი საფეხურისგან შედგება. ესენია წინასწარმეტყველება (ანუ ხარება), ხსოვნა (ანუ მოლოდინი ან არმოლოდინი) და ცოდნა (ანუ დადასტურება) და რომ ამ სამთაგან სამყაროსთვის პირველია უმნიშვნელოვანესი, ხოლო კაცთათვის - უკანასკნელი.³

ჰოდა, მე მორწმუნე კაცი ვარ და მჯერა, რომ მწერლები, ყველანი - ცუდებიც, კარგებიც, ცუდზე უკეთესებიც და კარგზე უარესებიც, უკეთესზე უკეთესებიც და უარესზე უარესებიც და გენიოსებიც და უკვდავებიც და... წლების წინ უკვე დაწერილი წიგნების პერსონაჟთა რეინკარნაციები არიან.

ჰოდა, მორისონის სიკვდილი არ მწყენია, გულის გულში გამიხარდა კიდეც. აქამდე ყველაფერი მისგან შექმნილი, სულ ცოტათი, სულ ოდნავ და არცთუ ოდნავ ჩვენ ხომ გვეკუთვნოდა, სხვებს, დანარჩენებს, მაგრამ მასაც ეკუთვნოდა, მას, როგორც ტონის - მას, ვინც დიდ ქართველ პოეტს ამ ოცდაათიოდე წლის წინ კაცი ეგონა⁴ -მისი ხორცის ნაწილიც იყო, ამიერიდან კი სამუდამოდ სუყველაფერი, ყველა სიტყვა, ყველა პაუზა, ყველა მოძრაობა, მხოლოდ და მხოლოდ, ერთპიროვნულად და განუყოფლად ჩვენია, უკვე დაბადებულების და ჯერდაუბადებლების.

ჰოდა, ერთადერთი იმათი მშურს, იმ ხალხის, უცნობების, ვინც მოესწრება, სხვა ცხოვრებაში როგორ იშვებიან მორისონის გმირები ხელახლა, სათითაოდ, ოღონდ მწერლებად იშვებიან და მოყვებიან და დაწერენ და დაწერენ და მოყვებიან და…რას არ მივცემდი, ოღონდ სულას ბებიის, ცალფეხა ევას დაწერილი წიგნები წამეკითხა.⁵

ჰოდა, მორისონი ლიტერატურის ახდენილი წინასწარმეტყველებაა, გაცხადებული, ჩვენი ცოდნაა, ჩვენი დადასტურებაა. თავადაც უთქვამს ეგრეაო და არა მხოლოდ უთქვამს. ამ სამიოდე ათასი წლის წინ, ერთ ცნობილ ჰიმნში⁶ (თუ ფსალმუნში თუ ლექსში) იმღერეს მასზე და ო, როგორ იმღერეს.

ჰოდა, თუ ოდესმე გზისაგან დაღლილს ვინმე მავანი გულუბრყვილოდ და ჩაძიებით შეგვეკითხება, ვინ არისო ტონი მორისონი⁷, რა დაწერაო, რა უნდოდაო, ჩვენ შეგვიძლია წინასწარმეტყველის სიტყვებით ვუთხრათ (ოღონდ, ჩემი აზრით, აუცილებლად ლათინურად): Nigra sum sed formosa⁸ და მერე როგორც ტექსტშია. და, თუ მაინცდამაინც, თუ არ ეყო მსმენელს, იქნებ ლიტერატურის დიდი მოგვის სიტყვებიც დავუმტოთ (ოღონდ, ჩემი აზრით, აუცილებლად ფრანგულად): Je suis noir mais je suis roi⁹ და მერე ამჯერადაც როგორც ტექსტშია.

ჰოდა, ლიტერატურას მოუკვდა თავისი სულამითი, მოუკვდა, რათა აწ უკვე ჭეშმარიტად და სამუდამოდ და განუყოფლად და... ჩვენი (სხვების) გამხდარიყო. ჩვენ კი ისღა დაგვრჩენია, სევდისაგან გულმოკლულები პანაშვიდიდან მივბრუნდეთ შინ და როგორც მორისონის უბრწყინვალესი რომანის პირველ სცენაში ხდება, ერთადერთი მოლაპარაკე თითიყუში გავუშვათ გარეთ. თუთიყუში, რომელმაც (თავის მხრივ) ერთადერთი ფრაზა იცის: I love you¹⁰.

ქართულ ენაზე თარგმნილი და გამოცემულია ნობელის პრემიის ლაურეატი მწერლის, ტონი მორისონის 4 წიგნი: „ქებათა ქება სოლომონისა“ (Song of Solomon; 1977), „ყველაზე ცისფერი თვალი“ (The Bluest Eye; 1970), საყვარელი (Beloved; 1987) და წყალობა (A Mercy; 2007) გამომცემლობა პალიტრა L-ის მიერ.

¹ სათაურს ორმაგი დატვირთვა აქვს, იგი, ერთი მხრივ, ბიბლიურ ტექსტზე მიანიშნებს მკითხველს, ხოლო, მეორე მხრივ, შეახსენებს მას ტონი მორისონის ბრწყინვალე რომანს ,,Song of Solomon” – ს.

² წანამძღვარიც ორმაგი დატვირთვისაა - ერთი მხრივ, ჩემი ორი ძვირფასი მეგობარი თავის ნაწერებს ხშირად აახლებს ხოლმე ამგვარ მითითებებს, ყოველთვის მშურდა მათი. ერთმა ჯაზის მოსმენა მასწავლა, მეორემ -ბლუზის. მეორე მხრივ კი, ტონი მორისონი თავის რომანებში სწორედ ამ ორ მუსიკალურ მიმდინარეობს მისდევს და იყენებს და ლიტერატურის ენაზე თარგმნის. ამ წანამძღვრით მინდოდა ჩემი შურიც გამეცხადებინა და მორისონის სტილიც შემეხსენებინა მკითხველისთვის.

³პირველი აბზაციც ორმაგი დატვირთვისაა, კერძოდ, ერთი მხრივ, იგი ფოლკნერის რომანის ,,აგვისტოს ნათელის“ შეხსენებას ისახავს მიზნად და იმ ამბისა, რომ ამერიკულ ლიტერატურაში მორისონს სწორედ ფოლკნერი ლიტერატურულ მემმკვიდრედ მიიჩნევენ, მეორე მხრივ კი მსურდა ,,ახალი აღთქმის“ ფოლკნერისეული ინტერპრეტაცია შემეთავზებინა მკითხველისთვის.

⁴მესამე აბზაცში დიდი ქართველი პოეტი ტარიელ ჭანტურიაა, ქართული ლიტერატურული ლეგენდის მიხედვით, მორისონისთვის ნობელის პრემიის მინიჭების შემდეგ, სწორედ მას უხუმრია, მე ეგ კარგა ხანს კაცი მეგონაო.

⁵მომდევნო აბზაცში მინდოდა, მკითხველისთვის მორისონის რომანი ,,Sula” შემეხსენებინა, ეგ მორისონის პირველი წიგნი იყო, რომელიც უნივერსიტეტის ამერიკულ ბიბლიოთეკაში შემხვდა (მაშინ აირექსის ბიბლიოთეკას ვეძახდით) და სამუდამოდ მომაჯადოვა. ცალფეხა ბებია ევა, სწორედ ამ რომანის ერთ-ერთი მთავარი პერსონაჟია. ჰოდა, კიდევ, ჩემთვის მორისონი თავის პერსონაჟთაგან ყველაზე მეტად სწორედ ამ ევას ჰგავს.

⁶ცნობილ ჰიმნში (თუ ფსალმუნში, თუ ლექსში) ბიბლიური ტექსტი, სოლომონის ,,ქებათა ქება“ იგულისხმება.

⁷ბოლოს წინა აბზაცის პირველი ფრაზა სამმაგი დატვირთვისაა. ერთი მხრივ, ეს ციტატაა ჰომეროსის ,,ოდისეადან“, კერძოდ, ბრმა ტირესიასის ჰადესში წარმოთქმული წინასწარმეტყველებიდან, რომლის მიხედვითაც ოდისევსის გზა დასრულდება სწორედ მაშინ, როცა მას, მხარზე ნიჩაბგადებულს, უცნობი ჰკითხავს, ეგ რა ბარი გაგიდია, უცხოელო, მხარზეო. ამ ფრაზის ლიტერატურულ ინტერპრეტაციას ახლა არ მოვყვები. მეორე მხრივ, ეს ფრაზა მკითხველს ლუი არმსტრონგის ცნობილ ნათქვამს შეახსენებს, თუ კითხულობ, რა არის ჯაზი, ე.ი. ვერც გაგიგია და ვერც ვერაფერს გაიგებო. მესამე მხრივ კი, მკითხველს შეახსენებს ტონი მორისონის ჭკუიდან შემშლელ და ჩემს კიდევ ერთ უსაყვარლეს რომანს ,,Jazz”.

⁸Nigra sum sed formosa - ციტატაა, კვლავაც სოლომონის ,,ქებათა ქებადან“, სულამითი ამბობს, ,,შავ ვარ მე და შუენიერ“. თარგმანის უცნაურ თავისებურებაზე, პასუხს მე ნუ მომთხოვთ

⁹Je suis noir mais je suis roi - ესეც ციტატაა, ასე იწყება დიდი ფრანგი მწერლის მიშელ ტურნიეს რომანი ,,კასპარი, მელქიორი და ბალთაზარი“. და რადგან რომანი სწორედ ქრისტეს თაყვანისმცემელ მოგვებზე გვიამბობს, ჩემგან ნახსენები დიდი მოგვიც თავად ავტორი, მიშელ ტურნიეა.

¹⁰უკანასკნელი ფრაზაც ციტატაა, ამჯერადაც ტონი მორისონის რომანიდან ,,Jazz”, სწორედ ამ სიტყვებით სრულდება ამ ბრწყინვალე რომანის პირველი სცენა და, როგორც ჟან ჟენე იტყოდა (პრუსტის შესახებ, მაგრამ, ჩემი ჭკუით, მორისონზეც თავისუფლად შეიძლებოდა ეთქვა), მკითხველს ისღა დარჩენია, წიგნი დახუროს და მერე რაც შეიძლება დიდხანს გამოიზოგოს, რადგან სრულიად ცხადია, რომ აწი და აწი სულ უკეთესი და უკეთესი იქნება.

ბიბ­ლი­ის შე­სა­ხებ ნათ­ქვა­მია, რომ ის კა­ცობ­რი­ო­ბის ის­ტო­რი­ა­ში ყვე­ლა­ზე გავ­ლე­ნი­ა­ნი კრე­ბუ­ლია. მისი გავ­ლე­ნა ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ზე, კი­ნე­მა­ტოგ­რა­ფი­ა­ზე, თე­ატრზე, მუ­სი­კა­ზე და მხატ­ვრო­ბა­ზე უსა­ზღვროა. ეს არის წიგ­ნი, რომ­ლის გა­რე­შეც წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლია ხე­ლოვ­ნე­ბა და კულ­ტუ­რა.

ამ გავ­ლე­ნებ­ზე სხვა­დას­ხვა სფე­როს პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლებს ვე­სა­უბ­რეთ. ჩვე­ნი რეს­პონ­დენ­ტე­ბი რე­ჟი­სო­რი ლე­ვან წუ­ლა­ძე (ჭოლა), ლი­ტე­რა­ტო­რი ლე­ვან ბერ­ძე­ნიშ­ვი­ლი, მხატ­ვა­რი გია გუ­გუშ­ვი­ლი, მუ­სი­კო­სი და­ვით ევ­გე­ნი­ძე და კი­ნომ­ცოდ­ნე ლელა ოჩი­ა­უ­რი არი­ან.

ლე­ვან წუ­ლა­ძე, რე­ჟი­სო­რი: "ბიბ­ლი­ა­ში მთე­ლი დრა­მა­ტურ­გი­აა მოქ­ცე­უ­ლი. არის ასე­თი თე­ო­რია, რომ დე­და­მი­წა­ზე არ­სე­ბუ­ლი ყვე­ლა სი­უ­ჟე­ტი, შე­იძ­ლე­ბა 30-33 სი­უ­ჟე­ტამ­დე და­ვიყ­ვა­ნოთ და თი­თო­ე­უ­ლი ეს სი­უ­ჟე­ტი ბიბ­ლი­ა­შია. თუ ან­ტი­კურ ხა­ნას არ ჩავ­თვლით, სი­უ­ჟე­ტე­ბი მთლი­ა­ნად ძვე­ლი და ახა­ლი აღ­თქმი­დან არის. ეს ორი წიგ­ნი იყო ევ­რო­პუ­ლი კულ­ტუ­რის მა­ცო­ცხლე­ბე­ლი. ეს ყვე­ლა­ფე­რი სრუ­ლი­ად ხე­ლოვ­ნე­ბას ეხე­ბა და არა მხო­ლოდ - თე­ატრს. აღორ­ძი­ნე­ბის პე­რი­ოდ­მა კი ძვე­ლი და ახა­ლი აღ­თქმის სი­უ­ჟე­ტე­ბის სინ­თე­ზი მო­ახ­დი­ნა და და­ი­ბა­და ახა­ლი ევ­რო­პუ­ლი ხე­ლოვ­ნე­ბა. თე­ატ­რში ბიბ­ლი­ის პერ­სო­ნა­ჟე­ბი პირ­და­პირ არი­ან გა­ცო­ცხლე­ბუ­ლე­ბი. შექ­სპი­რიც კი ბევრ სი­უ­ჟეტს იღებ­და ბიბ­ლი­ი­დან და მერე ამუ­შა­ვებ­და. მა­გა­ლი­თად, ბიბ­ლი­უ­რი სი­უ­ჟე­ტია ვე­ნე­ცი­ე­ლი ვაჭ­რის რამ­დე­ნი­მე ეპი­ზო­დი, სცე­ნა­ზეა გად­მო­ტა­ნი­ლი წმინ­და­ნე­ბის ცხოვ­რე­ბაც, სი­უ­ჟე­ტად და პი­ე­სად არის ქცე­უ­ლი ახა­ლი აღ­ქთ­მის თით­ქმის ყვე­ლა არა­კი. მე, პი­რა­დად, ყვე­ლა­ზე დიდი შე­ხე­ბა ბიბ­ლი­ურ სი­უ­ჟეტ­თან დოს­ტო­ევ­სკის „და­ნა­შა­უ­ლი და სას­ჯე­ლის“ დად­გმის დროს მქონ­და. ეს პი­ე­სა სა­ბერ­ძენთში დავ­დგი.“

ლე­ვან ბერ­ძე­ნიშ­ვი­ლი, ლი­ტე­რა­ტუ­რათმცო­დე: "მსოფ­ლი­ო­ში ძნე­ლად მო­ი­ძებ­ნე­ბა ისე­თი წიგ­ნი, რო­მელ­საც ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ზე იმა­ზე მეტი გავ­ლე­ნა ჰქონ­დეს, ვიდ­რე ბიბ­ლი­ას აქვს. ამ შემ­თხვე­ვა­ში მხო­ლოდ ჰო­მე­რო­სი თუ შე­ე­ჯიბ­რე­ბა და ისიც ძა­ლი­ან პი­რო­ბი­თად. თო­მას მან­მა, რო­მე­ლიც აქ­ტი­უ­რად იყე­ნებს ბიბ­ლი­ურ სი­უ­ჟე­ტებს, თქვა, რომ მსოფ­ლიო ლი­ტე­რა­ტუ­რა არის ორგვა­რი: ბიბ­ლი­უ­რი და ჰო­მე­რო­სუ­ლი. ბიბ­ლი­უ­რი ლი­ტე­რა­ტუ­რა არის უფრო მუქი, სევ­დი­ა­ნი, პე­სი­მის­ტუ­რი. შე­და­რე­ბით უფრო ნა­თე­ლი კი ჰო­მე­რო­სუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რაა. მისი კლა­სი­ფი­კა­ცი­ით, მა­გა­ლი­თად, დოს­ტო­ევ­სკი ბიბ­ლი­უ­რია, ტოლსტოი კი ჰო­მე­რო­სუ­ლი. ამის მი­ხედ­ვით თუ ვიმ­სჯე­ლებთ, ფაქ­ტობ­რი­ვად, მსოფ­ლიო ლი­ტე­რა­ტუ­რის ნა­ხე­ვა­რი ბიბ­ლი­ის გავ­ლე­ნით არის შექ­მნი­ლი. ბიბ­ლი­უ­რი ლი­ტე­რა­ტუ­რაც, თა­ვის მხრივ, ორი სა­ხი­საა. პირ­ვე­ლი - ეს არის უშუ­ა­ლოდ ბიბ­ლი­უ­რი სი­უ­ჟე­ტე­ბი, მა­გა­ლი­თად, რო­გო­რი­ცაა თო­მას მა­ნის „იო­სე­ბი და მისი ძმე­ბი“. ეს ნა­წარ­მო­ე­ბი სრუ­ლად ბიბ­ლი­ი­დან არის აღე­ბუ­ლი და გა­და­აზ­რე­ბუ­ლი. ბოლო პე­რი­ოდ­ში და­ი­წე­რა უამ­რა­ვი სა­ხა­რე­ბა, მა­გა­ლი­თად, შმი­ტის „პი­ლა­ტეს სა­ხა­რე­ბა“, სა­რა­მა­გუს „იე­სოს სა­ხა­რე­ბა“. მე­ო­რე მხრივ, არ­სე­ბობს ლი­ტე­რა­ტუ­რა, რო­მელ­შიც ბიბ­ლი­ის ეპი­ზო­დე­ბი პირ­და­პირ კი არ არის გა­და­ტა­ნი­ლი, არა­მედ არა­პირ­და­პირ გავ­ლე­ნას გა­ნიც­დის. გა­ნათ­ლე­ბუ­ლი მწე­რა­ლი ბიბ­ლი­ის ძი­ე­ბი­სა და მი­ნიშ­ნე­ბე­ბის გა­რე­შე წიგნს ვერ და­წერს.

ბიბ­ლი­ის გა­რე­შე არა­ფე­რი არ­სე­ბობს და ეს მარ­ტო ლი­ტე­რა­ტუ­რას არ ეხე­ბა. ასეა მხატ­ვრო­ბა­სა და ხე­ლოვ­ნე­ბის სხვა მი­მარ­თუ­ლე­ბებ­შიც. ბიბ­ლი­ის გა­რე­შე არც სერ­ვან­ტე­სია და არც შექ­სპი­რი, რო­მე­ლიც ვი­თომ თა­ვი­სუ­ფა­ლი უნდა ყო­ფი­ლი­ყო მსგავ­სი გავ­ლე­ნის­გან. ლი­ტე­რა­ტუ­რის ნა­წი­ლი სავ­სეა ფა­რუ­ლი ბიბ­ლი­უ­რი მი­ნიშ­ნე­ბე­ბით, რო­მელ­საც ხში­რად მწე­რა­ლი ვერც კი წვდე­ბა. ბიბ­ლია ის­ტო­რი­ის ქმნაა. ლი­ტე­რა­ტუ­რა კი ბიბ­ლი­ა­სა­ვით ქმნის ის­ტო­რი­ას.

გერ­მა­ნი­ის პრე­ზი­დენ­ტმა ჰო­ის­მა თქვა, რომ ევ­რო­პუ­ლი ცი­ვი­ლი­ზა­ცია 3 რა­ღა­ცა­ზე დგას. ესე­ნია: აკ­რო­პო­ლი­სი, კა­პი­ტო­ლი­უ­მი და გოლ­გო­თა, ანუ ქრის­ტი­ა­ნო­ბა. სწო­რედ ეს არის ევ­რო­პუ­ლი კულ­ტუ­რის სა­ფუძ­ვე­ლი, რო­მე­ლიც არ მო­ი­ცავს ან­ტი­კუ­რო­ბას. ან­ტი­კუ­რო­ბი­სა და ბიბ­ლი­ის შეხ­ვედ­რით კი მი­ვი­ღეთ გან­ვი­თა­რე­ბის უმაღ­ლე­სი წერ­ტი­ლი, აღორ­ძი­ნე­ბის ხანა.

გია გუ­გუშ­ვი­ლი, მხატ­ვა­რი: „ბიბ­ლია და მხატ­ვრო­ბა.. ეს არის ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში შთა­გო­ნე­ბის უწყვე­ტი წყა­რო!.. სა­ინ­ტე­რე­სო და მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი. ძვე­ლი და ახა­ლი... კლა­სი­კა და მო­დერ­ნი... მე ყო­ველ­თვის ვი­მე­ო­რებ, რომ არ­სე­ბობს რე­ლი­გია, არ­სე­ბობს ხე­ლოვ­ნე­ბა! ყვე­ლა­ზე სა­ინ­ტე­რე­სო კი ის გახ­ლავთ, რომ, მი­უ­ხე­და­ვად „კა­ნო­ნი­კუ­რად აღ­წე­რი­ლი“ და და­სუ­რა­თე­ბუ­ლი უამ­რა­ვი ქმნი­ლე­ბი­სა, ის უფრო მრა­ვალ­ფე­რო­ვა­ნი გახ­და! თა­ნა­მედ­რო­ვე არტი ხომ „ძვე­ლი მიგ­ნე­ბე­ბის“ სხვა სა­მე­ტყვე­ლი ენით ამ სიღ­რმე­ებს ინარ­ჩუ­ნებს... დიახ, ბიბ­ლია გვას­წავ­ლის და გვა­თა­ვი­სუფ­ლებს!“

დათო ევ­გე­ნი­ძე, მუ­სი­კო­სი: „ბიბ­ლი­ის გავ­ლე­ნა მუ­სი­კა­ზე“ - ეს სი­ტყვე­ბი თით­ქოს პა­ტა­რაა და რე­ა­ლო­ბას შე­სა­ბა­მი­სად ვერ გა­მო­ხა­ტავს. ბიბ­ლი­ის გა­რე­შე არც ერთი გე­ნი­ა­ლუ­რი მუ­სი­კო­სი არ არ­სე­ბობს. რი­ტუ­ა­ლურ მუ­სი­კა­ზე რომ არ ვი­სა­უბ­როთ, ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი, სა­ე­რო მუ­სი­კაც გაჟ­ღენ­თი­ლია ბიბ­ლი­ით. ამ წიგ­ნით საზ­რდო­ობს მთე­ლი სამ­ყა­რო. ძვე­ლი აღ­თქმა ახ­ლო­საა არაქ­რის­ტი­ა­ნებ­თან, ქრის­ტი­ა­ნე­ბის­თვის კი ორი­ვე წიგ­ნი საღვთო წიგ­ნია. ბიბ­ლია ადა­მი­ა­ნის ფსი­ქო­ლო­გი­ურ და ემო­ცი­ურ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ზე მოქ­მე­დებს. მუ­სი­კოს­მა შე­იძ­ლე­ბა 5 პრე­ლუ­დია და­წე­როს, რო­მე­ლიც არ არის ფორ­მით რი­ტუ­ა­ლუ­რი და ეკ­ლე­სი­უ­რი, მაგ­რამ ის მა­ინც გან­მსჭვა­ლუ­ლია ბიბ­ლი­ით.

მე, პი­რა­დად, 18 წლის ასაკ­ში დავ­წე­რე „ვარ­დი სი­ლა­ში“, რო­მე­ლიც რექ­ვი­ე­მი არ არის, მაგ­რამ ძა­ლი­ან არის ბიბ­ლი­ით გან­მსჭვა­ლუ­ლი. ჩემი დის ხსოვ­ნი­სად­მი მი­ძღვნი­ლი ნა­წარ­მო­ე­ბია. ასე­ვე, და­ვით აღ­მა­შე­ნებ­ლის ნა­წარ­მო­ე­ბის მი­ხედ­ვით და­წე­რი­ლი მაქვს „გა­ლო­ბა­ნი სი­ნა­ნუ­ლი­სა­ნი“. ჭეშ­მა­რი­ტი ხე­ლო­ვა­ნი მხო­ლოდ მუ­სი­კა­ში კი არა, სა­ერ­თოდ ხე­ლოვ­ნე­ბა­ში არ არ­სე­ბობს ამ გე­ნი­ა­ლუ­რი წიგ­ნის გა­რე­შე.

ლელა ოჩი­ა­უ­რი, კი­ნომ­ცოდ­ნე: პირ­ველ რიგ­ში, უნდა ვთქვათ, რომ ბიბ­ლი­ას არა მხო­ლოდ კი­ნო­ზე, არა­მედ ხე­ლოვ­ნე­ბა­ზე აქვს ძა­ლი­ან დიდი გავ­ლე­ნა. აქ იგუ­ლის­ხმე­ბა ორი­ვე, რო­გორც ძვე­ლი, ისე ახა­ლი აღ­თქმა. თით­ქმის ყვე­ლა თემა, თით­ქმის ყვე­ლა სი­უ­ჟე­ტი, რო­გო­რი ინ­ტერპრე­ტი­რე­ბუ­ლი და რო­გო­რი და­შო­რე­ბუ­ლიც უნდა იყოს პირ­ველ­წყა­როს, მა­ინც ბიბ­ლი­ის დიდი გავ­ლე­ნის ქვე­შაა. ყვე­ლა ის­ტო­რია, რო­მე­ლიც კი­ნე­მა­ტოგ­რაფ­ში არ­სე­ბობს, ბიბ­ლი­უ­რი სი­უ­ჟე­ტე­ბი­და­ნაა ამოზ­რდი­ლი.

ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით ყვე­ლა­ზე დიდი აღ­ზე­ვე­ბის პე­რი­ო­დი იყო მე­ო­რე მსოფ­ლიო ომის შემ­დგო­მი პე­რი­ო­დი­დან 60-იანი წლე­ბის ბო­ლომ­დე. ამ პე­რი­ოდ­ში, ზო­გა­დად, კინო გა­ნიც­დი­და ძა­ლი­ან დიდ აღ­მავ­ლო­ბას. და ამ პე­რი­ოდ­ში­ვე ევ­რო­პუ­ლი და არა მხო­ლოდ ევ­რო­პუ­ლი კინო და­უბ­რუნ­და პირ­ველ­სა­წყისს, სა­ი­და­ნაც იწყე­ბა ყვე­ლა­ფე­რი. გა­ნად­გუ­რე­ბუ­ლი და კრი­ზი­სის ეპო­ქა­ში მყო­ფი სა­ზო­გა­დო­ე­ბა ეძებს გა­მო­სა­ვალს. ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ში დად­გა ეგ­ზის­ტენ­ცი­ა­ლიზ­მის ხანა და მერე ამ ყვე­ლა­ფერ­მა კი­ნო­ში გა­და­ი­ნაც­ვლა. სუ­ლი­ე­რი სიმ­შვი­დის ძი­ე­ბის გზე­ბი ბიბ­ლი­ურ სი­უ­ჟე­ტებს და­უბ­რუნ­დნენ, იმ საყ­რდე­ნებს, რომ­ლე­ბიც ბიბ­ლი­ა­შია. სწო­რედ ამი­ტომ მე-20 სა­უ­კუ­ნის ადა­მი­ა­ნის ცხოვ­რე­ბა უფრო იმე­დი­ა­ნია და მო­მავ­ლის ხსნას­თან არის და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი.“

გა­ნუ­ზომ­ლად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია, თი­თო­ე­ულ­მა ადა­მი­ან­მა არა მხო­ლოდ წა­ი­კი­თხოს, არა­მედ ეცა­დოს, გა­ი­აზ­როს ბიბ­ლი­ის ტექ­სტი, რაც ობი­ექ­ტურ სირ­თუ­ლე­ებ­თან არის და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი. სწო­რედ ამი­ტომ გა­მომ­ცემ­ლო­ბა „პა­ლიტ­რა L“ გა­მოს­ცემს ბიბ­ლი­ას გან­მარ­ტე­ბე­ბით. პრო­ექ­ტი 15 ტო­მის გა­მო­ცე­მას ით­ვა­ლის­წი­ნებს. წიგ­ნე­ბი 23 სექ­ტემ­ბრი­დან, თვე­ში ერთხელ, გა­ზეთ „კვი­რის პა­ლიტ­რას­თან“ ერ­თად გა­ი­ყი­დე­ბა. თი­თო­ე­უ­ლი წიგ­ნის ფასი 13.5 ლარი (გა­ზეთ­თან ერ­თად 15 ლარი) იქ­ნე­ბა. რო­გორც გა­მომ­ცემ­ლო­ბა­ში გან­მარ­ტა­ვენ, ეს იქ­ნე­ბა გა­მო­ცე­მა, რო­მე­ლიც მკი­თხველს წმინ­და წე­რი­ლის სწო­რად გა­აზ­რე­ბა­ში და­ეხ­მა­რე­ბა.

„ბიბ­ლია გან­მარ­ტე­ბე­ბით“ არა­ერთ ქვე­ყა­ნა­შია გა­მო­ცე­მუ­ლი, თუმ­ცა სა­ქარ­თვე­ლო­ში მსგავ­სი პრო­ექ­ტი პირ­ვე­ლად ხორ­ცი­ელ­დე­ბა. გან­მარ­ტე­ბე­ბის ტექ­სტებ­ზე მუ­შა­ო­ბენ თე­ო­ლო­გე­ბი, თბი­ლი­სის სა­სუ­ლი­ე­რო აკა­დე­მი­ის ბიბ­ლი­ის კა­თედ­რის წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბი, ფი­ლო­ლო­გე­ბი, სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რე­ბი.

26 აგ­ვის­ტოს, სპე­ცი­ა­ლუ­რად მა­რი­ა­მო­ბის დღე­სას­წა­უ­ლის­თვის გა­მო­ვიდა "ფსალ­მუნ­ნი", რო­მელ­იც გა­მომ­ცემ­ლო­ბა „პა­ლიტ­რა L-მა” მო­ამ­ზა­და.

რო­გორც გა­მომ­ცემ­ლო­ბა­ში გან­მარ­ტა­ვენ, ცოტა ხნის წინ მათ მიერ გა­მო­ცე­მულ „ლოც­ვანს“ ძა­ლი­ან დიდი და პო­ზი­ტი­უ­რი გა­მოხ­მა­უ­რე­ბა მოყ­ვა და სწო­რედ ამი­ტომ გა­და­წყვი­ტეს, ამ­ჯე­რად, „ფსალ­მუნ­ნი“ გა­მო­ე­ცათ. ამ იდე­ას ერთჯე­რა­დი სახე არ ექ­ნე­ბა და სა­მო­მავ­ლოდ, სხვა სა­ეკ­ლე­სიო წიგ­ნე­ბის გა­მო­ცე­მაც იგეგ­მე­ბა.

„ეს გა­მო­ცე­მა შედ­გე­ნი­ლია წე­სი­სა­მებრ, ტრა­დი­ცი­უ­ლი ფსალ­მუ­ნის ენით. არის მცი­რე დე­ტა­ლე­ბი, რო­მელ­თა გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბა კომ­ფორ­ტულს გახ­დის ჩვენ მიერ გა­მო­ცე­მუ­ლი „ფსალ­მუ­ნე­ბის“ კი­თხვას: ყო­ველ კა­ნონ­ში წა­სა­კი­თხი „დი­დე­ბა“ გან­სხვა­ვე­ბუ­ლი ზო­მი­სა და ფე­რის შრიფ­ტით არის გა­მო­ყო­ფი­ლი. „დი­დე­ბის“ ად­გი­ლას წა­სა­კი­თხი ლოც­ვა მკვეთ­რად არის გა­მო­ყო­ფი­ლი და ად­ვი­ლად მი­საგ­ნე­ბია ყვე­ლას­თვის. რო­დე­საც ფსალ­მუ­ნებს მიც­ვა­ლე­ბულ­თა სუ­ლის სა­ო­ხად კი­თხუ­ლო­ბენ, „დი­დე­ბის“ ად­გი­ლას იკი­თხე­ბა მცი­რე ლოც­ვა მიც­ვა­ლე­ბულ­თათ­ვის: „მო­იხ­სე­ნე, ქრის­ტე ღმერ­თო“. დამ­წყებ მლოც­ვე­ლებს ყო­ველ­თვის უჭირთ ხოლ­მე ამ ლოც­ვის პოვ­ნა წიგნ­ში, სწო­რედ ამი­ტომ, ისიც ცალ­კე გა­მოვ­ყა­ვით და შე­სა­ბა­მი­სი გვერ­დიც მი­ვუ­თი­თეთ,“ - გან­მარ­ტა­ვენ გა­მომ­ცემ­ლო­ბა­ში.

რაც შე­ე­ხე­ბა ფსალ­მუ­ნე­ბის შე­ფუთ­ვა­სა და დი­ზა­ინს, ის ისე­თი­ვე მა­ღალ­ხა­რის­ხი­ა­ნია, რო­გო­რიც წინა გა­მო­ცე­მა - ტყა­ვის ელ­ვა­შე­საკ­რა­ვი­ა­ნი გა­რე­კა­ნით, რათა ტა­რე­ბი­სას არ გა­იც­ვი­თოს. ასე­ვე მა­ღა­ლი ხა­რის­ხი­საა პო­ლიგ­რა­ფია და ქა­ღალ­დი, ფურ­ცლე­ბი ოქ­რო­სარ­ში­ი­ა­ნია.

„ფსალ­მუნ­ნის“ გა­მო­ცე­მას სი­ხა­რუ­ლით ხვდე­ბი­ან რო­გორც სა­სუ­ლი­ე­რო პი­რე­ბი, ისე მათი მრევ­ლი.

დე­კა­ნო­ზი ლე­ვან მა­თეშ­ვი­ლი: „ფსალ­მუნ­ნი“ არის უფ­ლი­სა და ადა­მი­ა­ნის სა­ურ­თი­ერ­თო­ბო სივ­რცე, წიგ­ნი, რომ­ლი­თაც ადა­მი­ა­ნი ღმერ­თს ესა­უბ­რე­ბა. ეს არის იმ ადა­მი­ა­ნის და­წე­რი­ლი წიგ­ნი, რო­მელ­მაც გან­ვლო უსას­რუ­ლო გა­მოც­დი­ლე­ბა ცოდ­ვით და­ცე­მი­დან უფალ­თან ამაღ­ლე­ბამ­დე და სა­უ­კე­თე­სო გზა აირ­ჩია უფალ­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის - ამ სი­ტყვე­ბით ახ­ლაც ადი­დებს, ევედ­რე­ბა და ჰმად­ლობს მას. შე­სა­ბა­მი­სად, „ფსალ­მუნნ­ში“ არის ყვე­ლა­ფე­რი ის, რაც ადა­მი­ანს ეხ­მა­რე­ბა უფალ­თან მე­გობ­რო­ბა­ში - და­ცე­მუ­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბი­დან ამაღ­ლე­ბი­სათ­ვის.“

„ფსალ­მუნ­ნი“ გა­ზეთ „კვი­რის პა­ლიტ­რას­თან“ ერ­თად გა­მო­ი­ცა და მის შე­ძე­ნას მკი­თხვე­ლი სპე­ცი­ა­ლურ ფა­სად - 13 ლა­რად შეძ­ლებს.